Bisikletin Parçaları

 Bisiklet almaya gittiğinizde, satıcılar sizleri, bisikletle ilgili terimler ve markalarla bombardımana tutacaklardır. Eğer bu terimlere ve markalara aşina değilseniz; karşınızda havalı havalı konuşup iyi şeyler söyleyen bir yabancı belirivermiş gibi olur. Evet güzel bir şeylerden bahsediliyordur kesin ama nedir bunlar? İşte bisikletin sizce koltuk, direksiyon, gövde gibi adlandırdığınız parçaları.

KADRO

  Bisikletin gövdesi, çatısı, tüm parçaları bir araya getiren birleştirici gücü. Çelik, alüminyum alaşım, karbon alaşım malzemelerden üretilir. Meraklısı, ahşaptan da üretiyor. Aşağıdaki resim ne demek istediğimi anlatır sanırım.

SELE ve SELE BORUSU

  Oturduğunuz yer bisiklette. Oturak diyeni de duydum, koltuk diyeni de. Ama sele önemli.  O kadar çeşitli ki, aklı karışıyor insanın. Ancak, sele dediğiniz, rahat olduğunuz ve rahat ettiğiniz ebatta olmalı. Sele borusu ise sele ile kadro arasındaki silindirik borudur. Hafif olması şart değildir ikisinin de. Sele rahat, boru sağlam olsa kafidir. İşte bunlar da sele ve sele borusu.

GİDON ve GİDON BOYNU

  Direksiyon diyen de var.  Ellerinizle tuttuğunuz yer gidon, gidonu kadroya bağlayan da gidon boynu. Şekildeki gibi…

MAŞA

  Ön tekerleğin takıldığı, gidonla sağa sola dönen parça. Doğrudan ingilizce’den çevrilince “Fork”, maşa değil çatal olması lazım ama işte bizde maşa. Dağ bisikletlerinde neredeyse tamamına yakınında amortisörlü; yol bisikletlerinde ise sabit ve narindir…

RUBLE
  Vitesli bisikletlerde 6’lı, 7’li, 8’li, 9’lu, 10’lu ve son zamanlarda 11’li dişli grubuna verilen isimdir. Mucize mekanik yapılardır. Üzerlerine dikkatli bakma şansınız olunca eğri büğrü bazı dişliler görürsünüz ve kimisi 1000 liralar civarında sıfır aldığınız bu üründeki bu defo değildir maalesef, vites değişimlerinde zincir bu eğri veya küçük dişliler üzerinden bulunduğu dişliden diğer dişliye geçer.

AYNAKOL

  Ön çark mı desem bilemedim. Pedalların bağlı olduğu, bacaklarınızdaki gücü bisiklete aktardığınız, öndeki dişlilerdir. Tekli, ikili, üçlü yan yana dişlilerden oluşur. Bir zamanlar 4’lüsü de mevcuttu.

  Bisikletiniz kaç vites? İşte rubledeki dişli sayısı ile aynakoldaki dişli sayısının çarpımı bisikletin vites sayısını verir. Rublenizde 8 dişli, aynakoluda ise 3 dişli varsa bisikletiniz 8×3, toplam 24 vitestir.

FURÇ veya FURŞ

  Açıklaması biraz zor ama olmaz ise olmaz bir parça. Aslında bisikletin üzerinde fazla hiçbir parça yoktur. Ama bu ilk bakışta görülmediğinden olsa gerek genelde bahsi edilmez. Bu parça gidon ile maşa arasında; kadroya takılı olan ve içindeki bilye sistemi sayesinde yumuşak bisiklet gidon ve maşa dönüşü sağlayan parçadır. Kafa karıştırmayalım ama böyle bir parça vardır ve resimlerden de anlaşılMAyacağı üzere yandaki gibidir.

  İsmine aşina olduğunuzu düşündüğüm bisikletin diğer parçaları, aklıma gelen sırayla; zincir, jant, lastik, fren, vites ve bunlara ait detaylardır. Bunlarla yazıyı uzatmak istemiyorum ama ne işe yararlar birer satırla söyle;

ZİNCİR

  Bacaklarınızdaki o deli kuvveti eğer size garezi yoksa usulca aynakoldan rubleye ve ruble sayesinde de arka tekerleğe aktaran parçadır.

JANT ve LASTİKLER

  Dönen, sizin ve yolun asıl kahrını çeken parçalardır. Lastikler janta takılır.

VİTES

  Zincirin, aynakol ve ruble üzerindeki dişli konumu değiştirmeye yarayan; hem kadroya bağlı parçaları olan hem de kardodaki parçaları yönetmeye yarayan ve gidona takılı parçalardan ve bu parçalar arası iletim parçalarından oluşur. Evet epey karışık oldu ama kabul edelim güzel bir tanım. Yani dönem ödevinde kullanılacak sonra sonra bisiklet ders kitabı basılırsa o kitapta olacak doğrudan sınav sorusu gibi bir tanım. Ama açalım.

  Kadroya bağlı olan ve arkada rubledeki dişlilerle ilgilenen parçanın adı arka vites attırıcısı. Yine kadroya bağlı ve aynakol dişlilerinde zincirin yerini değiştiren parça ise tahmin edileceği gibi ön vites attırıcı.

  Bunları kontrol eden ise ön ve arka vites değiştirici kollardır. Genelde, sol ön vitesi, sağ olan da arka vitesi değiştirir.

  Kollardaki kuvveti tellerle attırıcılara aktarırsınız.

FRENLER

  Bisikletinizi durdurmaya yarar. Sağ taraftan arka ve sol taraftan ön freni kontrol edersiniz. Yazının sonunda bu detayların resimlerini paylaşmayacağım. Merak edenler zaten, bisiklet v-frenler, bisiklet kumpas frenler, bisiklet mekanik veya hidrolik disk frenler hakkında araştırma yapacaklardır.

“When my legs hurt, I say: “Shut up legs! Do what I tell you to do!” ~ Jens Voigt, Bisiklet Sporcusu

"Bacaklarım ağrıdığında diyorum ki: Kapa çeneni bacak! Sana ne söylüyorsam onu yap!"